UZASADNIENIE
Minister właściwy do spraw wewnętrznych na podstawie art. 105 i art. 108 ust. 3 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1061, z późn. zm.) został upoważniony do określenia, w drodze rozporządzenia, grup uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy, kategorii uposażenia zasadniczego w poszczególnych grupach tego uposażenia oraz odpowiadających im wysokości uposażenia zasadniczego ustalonych z zastosowaniem mnożników kwoty bazowej, zaszeregowania stanowisk służbowych do poszczególnych grup uposażenia zasadniczego oraz stopni etatowych, a także warunków otrzymywania dodatków do uposażenia oraz ich wysokości.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych wykonując powyższe upoważnienia ustawowe wydał rozporządzenie z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2424), zwane dalej „rozporządzeniem”.
Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o Straży Granicznej oraz z § 4 ust. 1 wymienionego rozporządzenia, funkcjonariuszom Straży Granicznej przysługują następujące dodatki do uposażenia: za wysługę lat, za stopień, funkcyjny, służbowy, oraz dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami, kwalifikacjami, warunkami lub miejscem pełnienia służby – morski, lotniczy oraz kontrterrorystyczny.
Celem nowelizacji rozporządzenia jest poprawa atrakcyjności pełnienia służby funkcjonariuszy Straży Granicznej poprzez:
- ustanowienie dodatku stołecznego w wysokości 31,50% kwoty bazowej.
Projektowana zmiana rozporządzenia polega na ustanowieniu dodatku stołecznego dla funkcjonariuszy Straży Granicznej w służbie stałej i przygotowawczej pełniących służbę na stanowiskach w Komendzie Głównej Straży Granicznej, Biurze Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, Komendzie Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej, Placówce Straży Granicznej Warszawa – Okęcie oraz Placówce Straży Granicznej w Warszawie, na obszarze miasta stołecznego Warszawy w rozumieniu ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. z 2018 r., poz. 1817). Analogiczne rozwiązanie funkcjonuje w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. z 2015 r. poz. 1236, z późn. zm.), gdzie w § 10 ust. 1 wskazano, że policjantom pełniącym służbę na stanowisku etatowym w Komendzie Stołecznej Policji bądź w innej jednostce organizacyjnej Policji, której terytorialny zasięg działania jest objęty terytorialnym zasięgiem działania Komendanta Stołecznego Policji, przysługuje dodatek stołeczny tej samej wysokości.
Podkreślić należy, iż służba w ww. jednostkach organizacyjnych Straży Granicznej należy do najbardziej wymagających pod względem dyspozycyjności i odpowiedzialności. Ponadto, charakter zadań realizowanych przez tych funkcjonariuszy wymaga od nich posiadania szczególnych kwalifikacji i doświadczenia. Wskazać należy jednocześnie, że koszty utrzymania w Warszawie i powiatach około warszawskich są dużo wyższe, niż w innych rejonach kraju.
Zmiana ta będzie możliwa poprzez dodanie w § 4 w ust. 1 pkt 4a ustanawiającego dodatek stołeczny, przy jednoczesnym wskazaniu w § 8a grupy funkcjonariuszy, którzy zostaną nim objęci.
- ustanowienie dodatku granicznego w wysokości 450 zł.
Zgodnie z projektowanym pkt 8 w § 4 ust. 1 oraz § 11b dodatek graniczny będzie przysługiwał funkcjonariuszom wykonującym zadania w bezpośredniej ochronie granicy państwowej lub kontroli ruchu granicznego na granicy państwowej z Federacją Rosyjską, Republiką Białorusi, Ukrainą oraz w lotniczych lub morskich przejściach granicznych, pełniący służbę na stanowiskach w placówkach Straży Granicznej w komórkach wewnętrznych właściwych do kontroli ruchu granicznego, służby granicznej, służby dyżurnej operacyjnej, wsparcia specjalistycznego oraz postępowań granicznych. Dodatek będzie także wypłacany funkcjonariuszom pełniącym służbę na innych niż ww. stanowiskach, którzy ze względu na bieżące potrzeby służby czasowo będą realizować przedmiotowe zadania.
Dodatek ma za zadanie zrekompensowanie trudów służby na granicy wschodniej zarówno w przejściach granicznych jak i zielonej granicy oraz w portach lotniczych i morskich, gdzie służba jest wyjątkowo wymagająca. Na szczególną uwagę zasługuje trudna sytuacja na granicy wschodniej Rzeczypospolitej Polskiej spowodowana skomplikowaną sytuacją migracyjną, wojną w Ukrainie, jak również obciążenie związane z kontrolą ruchu granicznego w portach lotniczych. Przedmiotowy dodatek ma spełniać również funkcję motywacyjną.
- podwyższenie minimalnego progu wysokości dodatku funkcyjnego na stanowiskach służbowych uprawniających do tego dodatku
Charakter zadań realizowanych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, zajmujących stanowiska służbowe uprawniające do przyznania dodatku funkcyjnego, wymaga od nich poświęcenia, odporności psychicznej oraz szczególnych kwalifikacji i doświadczenia. W celu zachęcenia funkcjonariuszy zajmujących niższe stanowiska kierownicze do jak najdłuższego pozostawania w służbie, zasadnym jest wprowadzenie rozwiązania, które zachęci tych funkcjonariuszy do kontynuowania służby w Straży Granicznej i uatrakcyjni zajmowanie stanowisk funkcyjnych różnego szczebla.
W obecnym stanie prawnym minimalna wysokość dodatku funkcyjnego przyznawana funkcjonariuszom pełniących funkcje kierownicze niższego szczebla wynosi powyżej 10%, co czyni te stanowiska mało konkurencyjnymi, zwłaszcza, że funkcjonariusze uprawnieni
do dodatku funkcyjnego pozbawieni są możliwości otrzymywania rekompensaty pieniężnej za nadgodziny.
Mając na względzie powyższe, proponuje się zmianę w § 7 ust. 3 polegającą na podwyższeniu minimalnego progu miesięcznego dodatku funkcyjnego przyznawanego kwotowo funkcjonariuszom w służbie stałej i przygotowawczej, pełniących służbę na stanowiskach kierowniczych lub samodzielnych z powyżej 10% do nie mniej niż 20% podstawy wymiaru w wysokości uwzględniającej rodzaj wykonywanych zadań i zakres ponoszonej odpowiedzialności, skuteczność w zarządzaniu posiadanymi środkami, terminowość i efektywność podejmowanych działań lub decyzji, umiejętność organizacji pracy, kierowania i sprawowania nadzoru, a także posiadane kwalifikacje i umiejętności wykorzystywane na zajmowanym stanowisku.
Intencją zmiany jest podwyższenie dodatku funkcyjnego funkcjonariuszom, którzy pobierają go w wysokości niższej niż 20% podstawy naliczenia tego dodatku, stanowiącą sumę wysokości przysługującego funkcjonariuszowi uposażenia zasadniczego według grupy tego uposażenia i dodatku za stopień, do których zostało zaszeregowane stanowisko służbowe, na którym funkcjonariusz pełni służbę, przy czym maksymalna wysokość tego dodatku nie uległa zmianie i wynosi miesięcznie nie więcej niż: 80% albo 75% albo 70% podstawy naliczenia tego dodatku.
Zakłada się, że projektowane regulacje wejdą w życie z dniem 1 marca 2023 r.
W ocenie projektodawcy przedmiotowe rozporządzenie nie jest objęte prawem Unii Europejskiej i nie podlega obowiązkowi przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Projektowane rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039, z późn. zm.) i w związku z tym nie podlega procedurze notyfikacji.
Brak jest możliwości podjęcia alternatywnych, w stosunku do projektowanego rozporządzenia, działań umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu.
Projektowane rozporządzenie nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na działalność mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, natomiast może przyczynić się w pewnym stopniu do poprawy sytuacji finansowej rodzin funkcjonariuszy Straży Granicznej.
Projekt rozporządzenia, stosownie do wymogów art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2017 r. poz. 248) oraz zgodnie z § 52 ust. 1 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2022 r. poz. 348) został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.
Projekt nie podlega dokonaniu oceny OSR przez koordynatora OSR w trybie § 32 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów.