Uwagi zgłoszone w trakcie uzgodnień międzyresortowych do projektu ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz ich rodzin.
Podmiot zgłaszający uwagę: Komendant Główny Straży Granicznej
Stanowisko zawierające propozycję brzmienia przepisów dotyczących sposobu wyliczania podstawy emerytury. Stanowisko do projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (projekt 10.01.2012 – wersja ostateczna).
l. W przypadku rezygnacji w nowelizowanej ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy z przepisu art.l6a przewidującego zaliczenie do wymiaru wysługi emerytalnej za l rok służby półtora roku służby funkcjonariuszom służby stałej pełniącym służbę w placówce Straży Granicznej oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej, koniecznym staje się opracowanie przepisu przejściowego, zapewniającego zachowanie funkcjonariuszom nabywającym prawo do emerytury policyjnej, na podstawie art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej, uprawnienia do zwiększenia wysługi emerytalnej, poprzez zaliczenie do niej za l rok służby półtora roku służby, pełnionej do dnia 31 grudnia 2013 r. Wobec powyższego proponuje się po art. 8 projektu ustawy dodać art. 8a w brzmieniu:
„Art. 8a l. Funkcjonariuszom Straży Granicznej okresy służby, o których mowa w art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, pełnionej do dnia 31 grudnia 2012 r. zalicza się do wysługi emerytalnej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszom Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, na zasadach dotychczasowych, bez względu na datę nabycia prawa do emerytury policyjnej.
2. Na wniosek funkcjonariusza Straży Granicznej właściwa komórka organizacyjna do spraw kadrowych jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, w której pełni służbę, udostępnia pisemną informację o okresie służby, o którym mowa w ust. l, pełnionej do dnia 31 grudnia 2012 r.”.
Projektowany przepis przejściowy wiąże się ze zniesieniem z dniem l stycznia 2013 r. regulacji zawartej w art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej na podstawie której funkcjonariuszom pełniącym służbę w placówkach SG (wcześniej strażnicach i granicznych placówkach kontrolnych SG) oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających SG zalicza się do wymiaru wysługi emerytalnej za l rok służby półtora roku służby. Takie rozwiązanie obowiązuje z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej.
Istotą projektowanego przepisu jest uwzględnienie, przy ustaleniu wymiaru wysługi emerytalnej funkcjonariusza pełniącego służbę, o której mowa w art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej okresów takiej służby pełnionej do dnia 31 grudnia 2012 r. a więc do dnia poprzedzającego zniesienie regulacji zawartej w art. 74 ust.2. Wprowadzenie przepisu przejściowego określającego sytuację prawną funkcjonariuszy, którym na podstawie obowiązującego do dnia 31 grudnia 2012 r. prawa ustala się wymiar wysługi emerytalnej w sposób wskazany powyżej, wynika z konieczności poszanowania zasady ochrony praw nabytych wynikającej z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Zakazane jest, w świetle zasad przyzwoitej legislacji, arbitralne znoszenie lub ograniczenie praw podmiotowych. Zauważyć należy, że możliwość zmiany sytuacji prawnej funkcjonariuszy – zniesienie istniejącego obecnie sposobu ustalenia wymiaru wysługi emerytalnej – wiązać się musi z ochroną stanu prawnego, w którym spełnione zostały przesłanki warunkujące nabycie prawa tj. faktyczne pełnienie służby w sposób określony w art. 74 ust. 2. Projektowana regulacja służy również realizacji podstawowej zasady przyzwoitej legislacji, którą jest zasada zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. W przepisie przejściowym zawarto ponadto normę stanowiącą tytuł prawny uzyskania przez funkcjonariusza pisemnej informacji o okresie służby, której pełnienie warunkuje ustalenie wymiaru wysługi emerytalnej w sposób, o którym mowa w- art. 74 ust. 2. Informację taką, na wniosek funkcjonariusza sporządzać będzie komórka organizacyjna właściwa w sprawach kadrowych jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, w której pełni służbę. Uzasadnieniem dla wprowadzenia przedmiotowej regulacji jest potrzeba zapewnienia pełnego dostępu funkcjonariuszy do informacji dotyczących stanów faktycznych kształtujących prawo do emerytury policyjnej niezależnie od istniejących regulacji prawnych (zaświadczenie o przebiegu służby) na podstawie, których ustala się okresy służby zaliczone do wysługi emerytalnej.
Stanowisko projektodawcy: Uwaga zostanie uwzględniona.
Zrezygnowano z wprowadzania art. 16a, zostanie dodany przepis przejściowy w brzmieniu:
„Art. X. Funkcjonariuszom Straży Granicznej okresy służby, o których mowa w art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, pełnionej za okres do dnia 31 grudnia 2012 r. zalicza się do wysługi emerytalnej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, na zasadach dotychczasowych.”.
Podmiot zgłaszający uwagę: Komendant Główny Straży Granicznej
2. Celem zapewnienia jednoznaczności projektowanych przepisów art. 18f ust. l – 3 ww. ustawy, nowelizowanej w art. 2, a tym samym uniknięcia konieczności stosowania ich szczegółowej wykładni, uzasadnionym wydaje się rozważenie propozycji nadania następującego brzmienia tym przepisom:
„Art. 18f. l. Podstawę wymiaru emerytury funkcjonariusza stanowi przeciętne miesięczne uposażenie należne za okres wybranych przez niego kolejnych 3 lat kalendarzowych, zwane dalej „podstawą emerytury”.
2. W przypadku niewskazania przez funkcjonariusza lat, o których mowa w ust. l, podstawę emerytury wylicza się za okres kolejnych 3 lat kalendarzowych, poprzedzających rok zwolnienia ze służby.
3. W celu wyliczenia podstawy emerytury:
1) sumuje się uposażenia za każde 12 miesięcy lat uwzględnianych w okresie, o którym mowa w ust. l albo ust. 2, dodając do sum uposażeń za każdy rok nagrodę roczną przyznaną funkcjonariuszowi za ten rok;
2) oblicza się ilorazy każdej z sum za dany rok kalendarzowy, o których mowa w pkt l, przez dwunastokrotność obowiązującego w danym roku przeciętnego uposażenia, ustalonego zgodnie z przepisami ustaw odpowiednio o Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, o Agencji Wywiadu, o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, o Służbie Wywiadu Wojskowego, o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, o Straży Granicznej, o Biurze Ochrony Rządu, o Państwowej Straży Pożarnej oraz o Służbie Więziennej, wyrażając go w liczbach zaokrąglonych arytmetycznie do dwóch miejsc po przecinku;
3) ustala się wskaźnik wysokości podstawy emerytury jako średnią arytmetyczną ilorazów, o których mowa w pkt 2, wyrażając go w procentach zaokrąglonych arytmetycznie do dwóch miejsc po przecinku;
4) oblicza się iloczyn wskaźnika wysokości podstawy emerytury i przeciętnego uposażenia, ustalonego zgodnie z przepisami ustaw wymienionych w pkt 2, obowiązującego w dniu zwolnienia funkcjonariusza ze służby.”
Niniejsza propozycja zmian redakcyjnych w projektowanym art. 18f nowelizowanej ustawy wiąże się z potrzebą:
1) doprecyzowania w ust. l znaczenia określeń: „średnie uposażenie funkcjonariusza należne przez okres…”, poprzez zastąpienie ich wyrazami: „przeciętne miesięczne uposażenie należne za okres”, uwzględniając fakt, iż pojęcie „uposażenie” zostało określone w art. 3 ust. l pkt 8 nowelizowanej ustawy, jako uposażenie zasadnicze wraz z dodatkami o charakterze stałym i nagrodą roczną; projektowane rozwiązanie ma na celu uniknięcie wątpliwości pojawiającej się na gruncie projektowanego przepisu ust. 3 pkt l, w którym projektodawca posługuje się pojęciem; „sumy kwot uposażeń należnych w okresie każdego roku …”; ujednolicenie sposobu wskazania omawianego okresu, poprzez użycie wyrazów: „za okres”, pozwoli na uniknięcie wątpliwości dotyczących faktycznych należności funkcjonariusza za ten okres;
2) ujednolicenia przepisu w ust.2, analogicznie jak w ust. l, uwzględniając rozróżnienie momentu (daty) powstania należności od okresu, za który należność ta powstała – np. należności z tytułu nagrody rocznej za rok poprzedni powstaje po dniu l stycznia następnego roku;
3) zapewnienia w ust. 3 jasności algorytmów naliczeń, używając jednoznacznie określonych pojęć i określeń właściwych dla arytmetyki, poprzez:
a) użycie w pkt 1 określenia sumy uposażenia za każde 12 miesięcy dla potrzeb wyliczenia podstawy emerytury,
b) zastosowanie w pkt 2 określeń: „ilorazy każdej z sum za dany rok kalendarzowy, o których mowa w pkt 1, przez dwunastokrotność obowiązującego w danym roku przeciętnego uposażenia, ….” zamiast: „stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego uposażenia funkcjonariuszy obowiązującego …”, wobec faktu, iż w projekcie nie wskazano, o które sumy kwot chodzi, a także co oznacza pojęcie: „roczna kwota przeciętnego uposażenia”, jakiej populacji funkcjonariuszy kwota ta dotyczy oraz na jakiej podstawie obowiązuje ona w danym roku kalendarzowym,
c) odstąpienia w pkt 4 znaczenia przewidywanego do uzyskania iloczynu, wobec niedookreślenia w projekcie pojęcia: „uposażenia obowiązującego w dniu zwolnienia funkcjonariusza ze służby”.
Stanowisko projektodawcy Uwaga nieuwzględniona.
Podmiot zgłaszający uwagę: Minister Finansów
Mając świadomość stanowiska wyrażonego w expose Prezesa Rady Ministrów poddaję pod rozwagę uwzględnienie następujących kwestii:
- do kogo adresowany ma być nowy system, czy ewentualnie do nowego systemu nie należałoby włączyć żołnierzy i funkcjonariuszy z niskim okresem służby,
- czy wiek uprawniający do otrzymania świadczenia emerytalnego nie należałoby podwyższyć, mając na uwadze przewidywane wydłużenie wieku emerytalnego do 67 roku życia dla osób objętych powszechnym systemem ubezpieczeń.
Jednocześnie uważam, że Premier w expose określił jedynie ramy jakie mają być zachowane w propozycji zmian systemu zaopatrzeniowego. W ramach poczucia sprawiedliwości społecznej zmiany wprowadzane w systemach zaopatrzeniowych i systemie powszechnym powinny być zbliżone, tak aby nie różnicować obywateli ze względu na wykonywany zawód.
W związku z powyższym proponuję:
- aby podstawę wymiaru emerytury stanowiło uposażenie z całego okresu służby, analogicznie jak w powszechnym systemie emerytalnym,
- obniżyć wskaźnik podstawy wymiaru, w taki sposób, aby stopa zastąpienia emerytury zbliżona była do przewidywanej w systemie powszechnym,
- rozważenie możliwości wprowadzenia zachęt (ale nie w postaci wyższych emerytur), które skłaniałyby żołnierzy i funkcjonariuszy do wyboru nowego systemu emerytalnego.
Mając również na uwadze postulat wynikający z expose Premiera dotyczący dyscypliny finansów publicznych, przedmiotowy projekt ustawy należałoby rozszerzyć o zmiany ustaw pragmatycznych służb mundurowych: o Policji, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, o Straży Granicznej, o Biurze Ochrony Rządu, o Państwowej Straży Pożarnej, o Służbie Więziennej oraz o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, polegające na wykreśleniu w ww. ustawach przepisów przyznających żołnierzom i funkcjonariuszom prawo do pobierania świadczenia w wysokości uposażenia przez okres roku po zwolnieniu ze służby, w związku z orzeczeniem przez komisję lekarską trwałej niezdolności do służby lub nabyciem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia 30 lat wysługi emerytalnej.
Stanowisko projektodawcy Przedstawione propozycje są sprzeczne z propozycjami przedstawionymi w expose Premiera. W exposé Pan Premier uznał obowiązujący system emerytur służb mundurowych za jedno ze źródeł nadmiernie powiększających deficyt finansów państwa, wskazując na konieczność wprowadzenia w nim zmian, polegających na wydłużeniu minimalnego stażu służby z 15 do 25 lat oraz wprowadzeniu minimalnego wieku emerytalnego w wymiarze 55 lat, podkreślając jednocześnie, że proponowane zmiany nie będą dotyczyły funkcjonariuszy i żołnierzy już pełniących służbę, a będą się odnosiły do osób, które rozpoczną służbę po wejściu w życie nowego systemu.
Podmiot zgłaszający uwagę: Minister Pracy i Polityki Społecznej
Pragnę zauważyć, że w obowiązującym powszechnym systemie emerytalno – rentowym dla żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy do służby wstąpili po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r. istnieje możliwość uzyskania emerytury z tego systemu w przypadku legitymowania się okresami składkowymi. Żołnierze lub funkcjonariusze, którzy będą przechodzić na tzw. emerytury mundurowe na zasadach określonych dla żołnierzy lub funkcjonariuszy powołanych do służby po raz pierwszy po 31 grudnia 2012 r. mogą legitymować się okresami pozostawania w ubezpieczeniu społecznym przed okresem tej służby albo po jej zakończeniu. Z uwagi na pozostawanie w ubezpieczeniu społecznym będą mogli nabywać także uprawnienia do emerytury na zasadach powszechnych uregulowanych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227, z późn. zm. ). Dlatego też wymaga uregulowania kwestia świadczeń zbiegowych tj. tzw. emerytur wojskowych z emeryturą z powszechnego systemu emerytalno – rentowego.
W związku z powyższym proponuje nadanie nowego brzmienia art. 95 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
„2. Przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2, z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lub policyjna została obliczona według zasad określonych w art. 15a albo art. 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub wart. 15a lub art.18e ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.”.
Stanowisko projektodawcy Uwaga uwzględniona poprzez uzupełnienie projektu ustawy.
Podmiot zgłaszający uwagę: Centralne Biuro Antykorupcyjne
Z analizy przepisów art. 2 projektu ustawy, w szczególności art. 18a ust. 1 i 2 wynika, ze funkcjonariuszowi przyjętemu po dniu 31 grudnia 2012 r. nie przysługuje emerytura na zasadach i w wysokości określonych w niniejszym rozdziale, jeżeli przed przyjęciem do służby pełnił zawodową służbę wojskową lub służbę kandydacką, do której został powołany przed dniem 1 stycznia 2013 r. W świetle przywołanych regulacji pojawia się bowiem wątpliwość, czy przepis art. 18a ust. 2 projektu ustawy obejmuje również funkcjonariuszy służb, o których mowa w art. 18a ust. 1. Tym samym czy funkcjonariuszowi Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, przyjętemu do innej służby po dniu 31 grudnia 2012 r., będzie przysługiwała emerytura na nowych zasadach. Mając powyższe na uwadze, zasadnym jest usuniecie wątpliwości poprzez przyjęcie art. 18a ust. 1 w brzmieniu:
„Art. 18a ust. 1.Funkcjonariuszowi przyjętemu do służby po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. do służby, emerytura przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w niniejszym rozdziale.,
lub przyjęcie art. 18a ust. 2 w brzmieniu:
„2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do funkcjonariusza przyjętego do służby po dniu 31 grudnia 2012 r., jeżeli przed przyjęciem do służby pełnił zawodową służbę wojskową, służbę w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, lub służbę kandydacką, do której został powołany przed dniem 1 stycznia 2013 r.”.
Przyjęcie proponowanej zmiany pozwoli usunąć wątpliwości przedstawione powyżej.
Stanowisko projektodawcy Uwaga uwzględniona poprzez doprecyzowanie projektu ustawy.
Podmiot zgłaszający uwagę: Minister Finansów
Wątpliwości budzą zaproponowane w projekcie ustawy przepisy dotyczące:
- doliczania do wysługi emerytalnej czynnej służby wojskowej w ramach Narodowych Sił Rezerwowych, w przypadku gdy emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru (art. 1 dot. art. 18 g),
- zaliczania do wymiaru wysługi emerytalnej funkcjonariuszom Straży Granicznej za 1 rok służby półtora roku służby (art. 2 dot. art. 16a),
- wliczania do wysługi emerytalnej okresu urlopu wychowawczego (do 3 lat) traktując go na równi z okresem służby czynnej (art. 1 i 2 dot. art. 18c).
Ponadto:
- w art. 1 dot. art. 18b ust. 2 nie podano publikacji ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych,
- w art. 2 dot. art. 18d pkt 8 wydaje się, że nieprawidłowo przywołany został pkt 3 w art. 96 ust. 2 ustawy o Służbie Więziennej
Stanowisko projektodawcy Uwaga uwzględniona poprzez doprecyzowanie projektu ustawy.
—————————————————————————————————–
Całość uwag zgłoszonych w trakcie uzgodnień międzyresortowych do projektu ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, SKW, SWW, C BA, SG, BOR, PSP i SW oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw. Tabela_uwagi .pdf
